Posted by Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – İngiliz ordusu dünyanın en ilginç silahlarından birini son günlerde yayınladıkları video ile dünyaya tanıttı. Ancak asıl ilginç olan, bir ışın silahını ‘ışık hızından hızlı’ diye tanıtmalarıydı. Bir lazer ışını eğer ışıksa, ışık hızından hızlı olabilir mi? Işığın boşlukta sahip olduğu hız, saniyede 299 bin 792 kilometre. Bu değer yaklaşık olarak saniyede 300 bin kilometreye denk geliyor. Bu durumda modern fizikte, ışık evrendeki en hızlı şey olarak kabul ediliyor ve ‘ışık hızından hızlı’ tanımlamasının bir anlamı kalmamış oluyor. Ancak İngiltere’nin bu tanıtımı yapmasının başka bir nedeni olabilir. Işık hızında ama ışıktan güçlü olan ışık silahının detaylarını Savunma Havacılık ve Uzay Enstitüsü Derneği (DASA) Başkan Yardımcısı ve Akademisyen Emekli Albay Murat Kaymakçılar anlattı. İşte Türkiye’de lazer silahına ilişkin çalışmaların son durumu ve detaylar.
‘1960’LARDAN BU YANA KULLANIMDA’
Lazer silahları olmasa da lazerli silahlar aslında bundan 64 yıl önce de ordularda kullanılmaya başlanmıştı. Ancak bu silahlar zarar vermek amaçlı değil de ‘zarar verdirmek’ amaçlı kullanılıyordu. Yani düşman üzerinde lazer ışığını gördüğüne paniklemeye başlamalıydı. Çünkü bu ışığı hedefte gördükten saniyeler sonra onun bir füze ya da klasik mermilerle vurulması muhtemeldi. Emekli Albay Murat Kaymakçılar, lazer silahlarının 64 yıl öncesinden bugüne nasıl kullanıldığını şu sözlerle açıkladı:
“Bu lazer silahları aslında mevcut ışığın güçlenmiş halini karşı tarafa göndermek suretiyle çalışıyor. Bu şekilde üretilen güçlü ışık dalgası temiz havanın yani vakumun bulunduğu ortamda hedefte imha edici etki oluşturmak amaçlı kullanılıyor. Aslında lazer askeri alanda çok eskiden, 1960’lı yıllardan itibaren kullanılmaya başlandı. Biz tanklarda, zırhlı araçlarda lazeri daha küçük güçlerde mesafe ölçmek ya da mermiyi hedefe yollamak amaçlı, işaretleme yapmak için kullanıyoruz. Örneğin, 1 kilometredeki hedefe kendiniz etkili olamıyorsunuz ama lazerle işaretli olan noktaya merminin düşmesini sağlıyorsunuz. Geçmişte optik şekilde ölçülen mesafe, daha sonra lazer sistemleri kullanılarak ölçülmeye başlandı. Bu güçte bir lazer, karşı tarafın gözüne gelirse göze zarar verir. Bu şekilde küçük etkileri var ama insan öldürmek amaçlı kullanılamaz. Ancak çalışmalar gösterdi ki lazerin gücünü artırırsanız karşı taraftaki etkisi de artar. Bu çeşitli seviyelerde kullanıma girmiş durumda. Mesela, emniyet ya da silahlı kuvvetler bir patlayıcı gördü ama ona ulaşamıyor, lazer göndererek uzaktan patlatabiliyor. Her şey gücün yükseltilmesine bağlı.”
İNGİLTERE’NİN IŞIKTAN HIZLI LAZERİ ASLINDA NE?
Birleşik Krallık ordusu uyduya ihtiyaç kalmadan, doğrudan lazerle saldırmayı sağlayan bir silah tanıttı. Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı’na bağlı, ‘Kara Lazer Yönlendirmeli Enerji Silahları Departmanı’ tarafından geliştirilen lazer silahının bir videosu paylaşıldı. Drone’lara karşı kullanılacağı açıklanan lazer silahı, insansız hava araçlarının (İHA) ne kadar küçük ve çevik olduklarını göz önüne alındığında, ışık hızında ve keskin atışların önemi de daha çok ortaya çıkıyor. Birleşik Krallık tarafından yayınlanan görüntülerde silah, bir kara aracına yükleniyor. Konuyla ilgili olarak konuşan Birleşik Krallık Savunma Bilimi ve Teknoloji Laboratuvarı Program Lideri Matt Cork, basın bülteninde “Bu yüksek güçlü lazer silahının başarılı bir şekilde bilgisayar programı vasıtasıyla test edilmesi, İngiliz ordusunun gelecekteki operasyonel yeteneklerini geliştirmeye yönelik devam eden çabalarımızda çok önemli bir anı işaret ediyor.” ifadesini kullanmıştı. Emekli Albay Murat Kaymakçılar ise bu lazer silahıyla ilgili şöyle konuştu:
“İngilizler donanmada ‘Dragon Fire’ diye bir sistem kullanılıyor. 1’inci nesil droneler yani 120 kiloya kadar drone sistemlerine karşı kullanılabiliyor. O da ağır ve güç gerektiren bir sistem olduğundan donanmada kullanılıyor. Roket, füze ve klasik mermilere karşı da etkili oluyor. Teknoloji, güç sistemlerini küçültmek için çalışıyor. Bu başarılırsa tanka ve diğer araçlara da güçlü lazer silahlar eklenebilir. Gizli çalışmalar olabilir ancak bildiğimiz kadarıyla bu henüz başarılmadı.”
‘YA KARADA YA DA SUDA KULLANILABİLİR’
Lazer silahları son derece pratik, isabetli ve güçlü atışlar sağlıyor olsa da, her şeyde olduğu gibi onlarda da bir kusur var. Bu silahlar ne kadar güçlüyse o kadar ağır ve o kadar fazla yer kaplıyor. Dev akülerle çalışmak durumunda olan silahlar, eğer karşı tarafa ‘zarar vermek’ amaçlı kullanılacaksa ya sabit tesislerde ya da donanma araçlarında verimli şekilde kullanılabiliyor. Peki neden?
Emekli Albay Murat Kaymakçılar bunu, “Bu silahların verimli kullanımı için 2 şey var. İlk olarak lazer göndericinin kapasitesi yüksek olmalı. Önemli olan, kapasitesi güçlü olan bir batarya. Lazeri daha yoğun göndermek için daha büyük aküler gerekir. Araba aküsünün 100 katı fazla yer kaplayan ve ağırlığı da fazla olan sistemler kullanırsanız, lazerler o kadar güçlü olur. Mobil platformlarda bunu kullanmak söz konusu olunca düşünülmesi gereken, sistemin tanka monte edilebilecek büyüklükte olup olmadığı. Tankta bu pek mümkün değil. Çünkü çok küçük bir alan vardır. Ayrıca tankta her şey elektromanyetik alanları birbirini etkilemesin diye özenle yerleştiriliyor. Bu da hava aracında ya da tank gibi az yer olan araçta dezavantaj oluyor. Özel korumaya ihtiyaç olan tesislerde ve donanmada kullanılabilir. Geniş alana sahip, tankın kendisini taşıyan gemiler, bu sistemi kaldırabilir. Dünyada bazı monte edilmiş sistemler var. ABD’de Raytheon firmasında, 200 watt gücünde sistemler mevcut. Bazılarının kara kuvvetleri araçlarına monte edildiği de söyleniyor. Bu silahla helikopter gibi büyük hava araçları düşürmekten ziyade drone, füze gibi araçların hedefe isabet etmeden düşürülmesi amaçlanıyor. Lazer silahı kullanırken füze düşüyorsa onu vurmak için radar da kullanmanız gerek. Radar da kendi başına büyük bir cihaz onun için lazerle bir araya gelince anca deniz kuvvetleri ya da karada sabit noktalarda kullanabiliriz” diye açıklıyor.
TÜRKİYE’DE 3 BÜYÜK KURUMDA LAZER ÇALIŞMASI
Lazer silahları için Türk ordusunda da çalışmalar oldukça eskiye dayanıyor. Son dönemlerde artan çalışmalar, 2000’li yılların başında öneri olarak sunulmuştu. Bugünlerde ise TÜBİTAK’ın ‘Jarmol’u, Aselsan’ın Gökberk’i var. Bu sistemler, hava savunma sistemi gibi çalışıyor olsa da Emekli Albay Murat Kaymakçılar’a göre henüz uçak, helikopter düşürecek kadar güçlü değil. Ancak drone, füze ve mermi gibi şeyleri düşürebilir. Emekli Albay Kaymakçılar, yakında uçan bir hava aracının dışarıda asılı vaziyetteki mühimmatları bu şekilde vurulabileceğinden, karşı tarafın uçuş mesafesini ayarladığına dikkat çekiyor. Bunun yanında Roketsan’ın da ‘Alka’ isimli bir sistemi var. Bu da insansız sistemlere karşı kullanmak için tasarlanmış bir lazer silahı. Ancak bu sistemler, her zaman belli mesafe ve güçte kullanılabiliyor.
Türkiye Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, 6 Nisan 2023’te ülkenin ilk lazer silah sistemi olan NAZAR Lazer Elektronik Harp Sistemini teslim aldı. Sistemin tam ölçekli prototipi, ilk testlerini Ekim 2012’de tamamlamıştı. METEKSAN’ın NAZAR sistemi, test için fırkateyn üzerinde taşınmış, 2021’deki Uluslararası Savunma Sanayii Fuarında görücüye çıkan sistemin taretinde iki sıra halinde 11 pencere yer alıyordu. NAZAR sisteminin konuşlandırıldığı bölgeye yaklaşan füzeler çeşitli dalga boylarındaki lazer kaynağı ile aydınlatılarak füze başlığında ‘kedi gözü parlaması’ meydana gelmesi sağlanıyor. Sistemin kameraları bu parlamayı tespit ederek hedefi izlemeye alıyor ve izlemekte olduğu füze arayıcı başlığına yönlendirilmiş bir lazer ışını gönderilerek füze körleştiriliyor. Bu sayede füze, hedefi bulamaz bir hale getiriliyor.